Vanaf eind januari 1945 maakte de Gewestelijke Sabotageafdeling van de Binnenlandse Strijdkrachten in de Zaanstreek rapporten over hun ondergrondse doen en laten. Ze geven een goed beeld van de chaotische laatste oorlogsmaanden in de regio. Op meitotmei.nl zijn alle rapportages te vinden, met […] soms wat duiding.

Deel 6: Represailles.

7 Februari 1945.
Rapport.

Op Maandag 5 Febr. ’45 hebben wij de Gestapoagent [Franciscus Didericus] Willemse vanaf 7 uur geschaduwd. Te omstreeks 9 uur verliet hij zijn woning aan de Burg. ter Laanstraat te Zaandam. Ter hoogte van het Gemeentehuis, hoek Nicolaasstraat, hebben de nummers 1 5 schoten en no. 3 1 of 2 schoten gelost. Eén schot, vermoedelijk van no. 3, miste en ging door het raam van bakker Petiet. Willemse was op slag dood. De no. 8 en 9 van Groep I zorgden voor dekking. No. 1 en 3 waren ook van Groep 1.

Willemse was op slag dood.

Verder is alles rustig verlopen, alleen het pistool van no. 3 heeft bij het tweede schot geweigerd. Pistool wordt nagekeken.

Henk Pol [Schuilnaam van de Zaandamse GSA-commandant Arend Kat.]

Rapport: Willemse.

7 Februari 1945.

Willemse, luitenant van Politie te Zaandam, is 5 Febr. jl. v.m. plusminus 9 uur neergelegd voor het Gemeentehuis te Zaandam. Hier volgt een korte biografie over Willemse, voorheen agent van Politie te Delft.

Door het opsporen van illegale werkers, het aanbrengen van Jodenmensen op zeer grote schaal, is hij bevorderd tot luitenant van Politie. Hij heeft 4 jaar voor de SD gewerkt. Met de ‘Dolle Dinsdag’ is hij gevlucht met zijn huisgezin naar Rostock (D.) uit angst voor vergelding ten opzichte van zijn luguber verleden. Zijn gezin is daar gebleven en hij werd op last van Lakes [SD’er Willi Lages] en Viermans [SD’er Friedrich Viermann] teruggeroepen naar Amsterdam.

Speciale opdracht

Daar aangekomen werd hij met een speciale opdracht gestuurd naar Zaandam, nl. om de Verzetsbeweging op te rollen. Daar hij bang was voor zijn leven heeft hij meermalen getracht om uit de Zaan overgeplaatst te worden. Integendeel, hij moest blijven. Hij zat achter [het Zaanse illegale blad] de Strijd aan en ging gezamenlijk met de onderwereld op pad. Ruim drie maanden hebben wij geprobeerd hem geruisloos uit de weg te ruimen. Dit is op die wijze niet gelukt, nu is hij op deze wijze uit de weg geruimd.

Ik heb gehoord dat het Gewest [van de Binnenlandse Strijdkrachten in Noord-Hollands Noorderkwartier] bezwaren maakte dat zonder hun medeweten Willemse opgeruimd is. Dit is onjuist. 3 Maanden geleden had Wouters [schuilnaam van BS-kopstuk Johann Gottlieb van Marle] het Gewest al in moeten lichten dat het gebeuren zou.

Met het oog op represailles kan ik mededelen dat ik overal geïnformeerd heb. Het antwoord was dat nog [de op dat moment gevangen zittende Zaandamse verzetsleider Jacob] Buijs, noch een ander daarvoor verantwoordelijk gesteld zou kunnen worden.

Met het oog op represailles kan ik mededelen dat ik overal geïnformeerd heb.

Onder Ct. Sab. Gew. 11
Joop [schuilnaam van de Zaandamse GSA-commandant Jan Jongh].

PS. Ik herinner aan de uitspraak van de g.c.-s.g. 11 [Gewestelijk Commandant van de Strijdende Groepen in Gewest 11], waarin hij het volgende verklaarde: ‘Ik hoop, mijnheer Joop, dat U met enige maanden kunt melden dat er geen provocateurs meer rondlopen in de Districten IV, V en VI.’

7 Februari 1945.

Rapport.
Het trotiel [de springstof trotyl] wat in de Hembrug zat is weggehaald. De kisten waren totaal vergaan. Deze zijn door de Duitschers opgevist, ze dreven naast de pilaren.

Henk Pol.

Koog-Zaandijk

7-2-1945.

Henk [Schuilnaam van de Zaandamse GSA-commandant Arend Kat.],

Bij Blokker, Prinsenstraat 83c te Zaandam, staat een nieuwe Really [Raleigh], met splinternieuwe banden. Hij heeft deze fiets gekocht voor f. 2200,-. Waarschijnlijk staat er nog een fiets. Kan deze en passant weggehaald worden? Ook heeft deze persoon dikwijls tamelijke hoeveelheden shag in voorraad (10 pond).

Met kam. groeten,
Gerritsen [Schuilnaam van GSA-groepscommandant Piet Prins uit Koog aan de Zaan.]