Verhalen over de Tweede Wereldoorlog

Onderzoek naar onteigend joods vastgoed in de Zaanstreek: een reactie

Was het naoorlogse rechtsherstel voor joodse huiseigenaars zo voorbeeldig als het college van B&W in Zaanstad lijkt te suggereren? Of zijn daar kanttekeningen bij te maken? Een reactie op het Nader onderzoek naar de aankoop van onteigend (Joods) vastgoed in de Tweede Wereldoorlog door de voormalige Zaangemeenten. Het Gemeentearchief Zaanstad (GAZ) onderzocht in 2020 de … Lees meer

‘We vieren ons bevrijdingsfeest/want Adolf Hitler is gesjeesd’

Meteen na de Duitse capitulatie was er in Nederland een grote behoefte om door middel van zang en poëzie de verworven vrijheden te bejubelen, de eigen (al dan niet vermeende) heldhaftigheid te benadrukken en de verslagen vijand te bespotten. Het komt allemaal samen in onderstaande tekst, gemaakt door een mij onbekend lid van de Binnenlandse … Lees meer

De vervolging van de Zaanse joden

Voor een beoogd boek over de jodenvervolging in Nederland (en in het bijzonder de gevolgen in de Zaanstreek) schreef ik onderstaande inleiding. De publicatie kwam niet van de grond, reden om het artikel hier te plaatsen. Een longread over een donkere periode. De jodenvervolging lijkt op het eerste gezicht grotendeels aan de Zaanstreek voorbij te … Lees meer

Nieuw: ‘Strijd. Het Zaanse verzet (1940-1945)’

  De Tweede Wereldoorlog was smerig en ongewis. De Zaankanters die zich keerden tegen de bezetter en zijn handlangers pionierden en probeerden, onwennig als ze waren met de spelregels van de nieuwe, nazistische orde. Dat leidde tot grootse daden, maar ook tot onzekerheden, fouten en soms bovenmenselijke spanningen. Aan de hand van enkele tientallen Zaanse … Lees meer

Unieke foto’s van de Februaristaking

In de zomer van 2016 nam de tachtigjarige Gerard Wijdenes contact op. Of ik geïnteresseerd was in een fotoalbum van zijn ouders, wat boeken over de jaren ’40-’45 in de Zaanstreek en een pak oude oorlogskranten. Dat was ik natuurlijk. Ik bladerde het fotoboek door en stuitte op vier foto’s die blijkens het bijschrift op 25 februari 1941 waren gemaakt in … Lees meer

De dood van een slagersknecht

Het neerslaan van de Februaristaking kostte in de Zaanstreek één persoon het leven. Op 26 februari 1941 werd slagersknecht Jan Keijzer dodelijk getroffen door een Duitse kogel. Jan Keijzer (Middelie, 26-7-1920) groeide op in zijn geboortedorp, maar ging kort voor de bezetting van Nederland in de leer bij de Zaandamse slager Jan Honingh. Die had zijn winkel … Lees meer

Meer ‘Zaanse’ Stolpersteine dan gedacht

De Zaanstreek telde tot een paar jaar geleden slechts twee Stolpersteine, messing gedenktekens waarop de tijdens de Tweede Wereldoorlog al dan niet omgekomen joden uit deze regio staan vermeld. Ze lagen (en liggen) in de stoep voor Westzijde 262, waar tot begin 1942 het echtpaar Marcus en Geertruida Polak woonde. Op 17 september van datzelfde jaar werden ze in … Lees meer