Verhalen over de Tweede Wereldoorlog
Een veelbelovender politicus dan Jan Duijs heeft de Zaanstreek zelden gehad, in de dubbele betekenis van het woord. De charismatische SDAP’er schetste zijn massale arbeidersachterban keer op keer in gezwollen bewoordingen een hemel op aarde. Hij klom op tot de machtigste man van Zaandam en tot Kamerlid in Den Haag. Maar zijn val was diep: … Lees meer
Een jaar na de Duitse inval in Nederland woonden er in Zaandam ruim tweehonderd Rijksduitsers. Het was een explosief amalgaam, met zowel tientallen veelal joodse vluchtelingen als een kleinere, maar machtige groep nazi’s. Op 22 april 1941 stuurde de NSB-burgemeester van Zaandam de provinciecommissaris desgevraagd een overzicht ‘van de in deze gemeente wonende Rijksduitsers’. Cornelis … Lees meer
De ‘rooie’ Zaanstreek is tijdens de jaren dertig in meerderheid republikeins en anti-Duits ingesteld. Maar op 29 juni 1940 stromen de straten opeens vol met mensen die een eerbetoon brengen aan prins Bernhard. Anjerdag, de eerste massademonstratie tegen de bezetter, is een feit. De Zaanstreek doet tijdens de Tweede Wereldoorlog mee aan elk grootschalig protest … Lees meer
In mei 2021 ontving het Gemeentearchief een flinke stapel documenten en foto’s van de Zaandamse firma P. & K. Bets. Tussen de papieren van deze binnenvaartschippers zaten veel verwijzingen naar de Tweede Wereldoorlog. Directeur Klaas Bets bleek deel te hebben uitgemaakt van de verzetsgroep Kempenaar, een nauwelijks bekende ondergrondse organisatie. De vrachtvaarders van de Zaanse … Lees meer
Met het oog op het in oude luister herstellen van dat wat er resteert van de Zaandamse synagoge schreef ik onderstaand artikel. Een verkorte en aangepaste versie is, in de vorm van een met foto’s aangevulde brochure, gratis verkrijgbaar bij de voormalige sjoel (Gedempte Gracht 40 in Zaandam). De wandelaar die ter hoogte van Gedempte … Lees meer
Na de bevrijding bleek er van de Zaandamse synagoge-inventaris verrassend veel bewaard gebleven. In de daarop volgende decennia verdwenen vrijwel alle bezittingen alsnog, vaak op raadselachtige wijze. Wat gebeurde er met de inboedel? Op deze site heb ik al eens geschreven over de zoekgeraakte Zaanse synagoge-inventaris. Maar met de jaren komt er meer informatie naar … Lees meer
In zijn nieuwe boek, Hier is het gebeurd, staat Ad van Liempt samen met fotograaf Rolf Baas stil bij vijftig historische plekken uit de Tweede Wereldoorlog. Een van die vijftig locaties is de Dam in Zaandam, waar zich op 25 februari 1941 -deze maand tachtig jaar geleden- honderden mensen verzamelden om te protesteren tegen de … Lees meer
Tot 1941 kozen Zaanse patiënten al naar gelang hun levensovertuiging voor het neutrale Gemeente Ziekenhuis of het katholieke ziekenhuis St. Jan. Daarna kon, in ieder geval tot het einde van de oorlog, ook een andere afweging meespelen. Werd het een consult onder NSB-leiding of toch liever bij de onafhankelijker opererende religieuze instelling? Ruim voor de … Lees meer