Verhalen over de Tweede Wereldoorlog

De vergeefse verdediging van Raymond Laan

Raymond Laan, de directeur van het voedingsconcern Wessanen, krijgt in de meidagen van 1940 de leiding over de Luchtafweerdienst in Wormerveer. Alle defensieve maatregelen ten spijt lukt het de Zaanse pelotons niet om Duitse vliegtuigen neer te halen. Maar dat weet Laan uiteraard nog niet wanneer hij in zijn dagboek schrijft over de voorbereidingen. Luchtafweerdienst … Lees meer

Verzetsman Gerrit Koops: ontsnapt, vermist, verdwenen

Op 18 augustus 1944 weet de Zaandamse verzetsstrijder Gerrit Koops te ontsnappen uit concentratiekamp Vught. Anderhalve maand later sterft hij in Veenendaal. Wat is hem overkomen? Jan van der Meij De Zaandamse oud-politieman Johannes Gerardus van der Meij stuurt op 25 juni 1946 een brief naar ‘de commissaris van Rijkspolitie in Algemeenen Dienst te Den … Lees meer

De dood van Gerrit van Heijninge (en dertien anderen)

Op 24 februari 2023 presenteerde Filip Bloem zijn boek over Jan Brasser. Deze leider van het gewapend verzet in Noord-Holland Noord nam onder veel meer het initiatief tot het bevrijden van een groep Zaanse beoogde dwangarbeiders. Het werd een gewaagde actie met een zure afdronk. Onlangs ontving ik een verslag van de bevrijdingsactie die de … Lees meer

Het eerste Zaanse papieren protest

In juni 1940 draaiden in een Wormerveerse woning enkele familieleden het eerste Zaanse protest tegen de Duitse bezetting door een stencilmachine. De volgende vijf jaar zou in hun illegale drukkerij een reeks van ondergrondse bladen het licht zien. Het boek Bezetting en verzet aan de Zaan (1985) opent met het verhaal van een klein groepje … Lees meer

Co van Tijen, vermetele vliegtuigpionier en verraden verzetsman

De geboren Wormerveerder Co van Tijen was een luchtvaartpionier, avonturier en verzetsstrijder. De beruchte V-Mann Anton van der Waals maakte in 1943 een eind aan zijn illegale werk, door hem in Zaandam te laten arresteren. “Voor mij was er eigenlijk geen enkele reden tot wantrouwen.” Op 14 januari 1897 komt Jacobus Elisa – kortweg Co … Lees meer

Het noodlottige retourtje van Engelandvaarder en geheim agent Jan Emmer

Van de 54 Nederlanders die het leven lieten tijdens het zogeheten Englandspiel hadden er twee een Zaanse achtergrond. Over George Louis Jambroes schreef ik eerder een artikel. De in Wormer geboren Jan Emmer verdient minstens zoveel aandacht en erkenning.Deel 2 van een tweeluik over Jan Emmer. (Hier deel 1.) Jan Emmer komt op 6 april … Lees meer

Politiek zwerver Willem Stam: van communistisch verzetsman tot Boerenpartij-ideoloog

Geen Nederlandse politicus die zo vaak naar een andere partij overstapte als Willem Stam uit Wormerveer. Begonnen als communistisch verzetsstrijder bevond hij zich 25 jaar later aan de andere kant van het politieke spectrum, waar hij – even – de ideoloog werd van de Boerenpartij. In 2008 wijdt Henk Hofland – negen jaar eerder door … Lees meer

Het verdwenen oorlogsmonument

Zijn familie is al decennia op zoek naar informatie over Hendrikus ten Napel (Wormerveer, 28-4-1923/Schwesing-Engelsburg, 27-11-1944). De Wormerveerder stierf als dwangarbeider in Duitsland, maar heel veel meer is er niet bekend over zijn wederwaardigheden. En waar bleef de herinneringsplaquette die ergens in Wormerveer hing (hangt?) en die nog twee namen toont? Robert Hofman uit Urk … Lees meer