Verhalen over de Tweede Wereldoorlog
Tientallen jaren lagen er onder een Zaandamse zoldervloer illegale bladen en lijsten met namen van plaatselijke NSB’ers verborgen. Moesten deze papieren dienen als bewijs dat de eigenaars, Willem en Gerda Beekhuis, tijdens de oorlog aan de goede kant stonden? Of was het voor dit artsenechtpaar een ‘levensverzekering’ tegen collaboratiebeschuldigingen? Ooievaarstraat Tijdens werkzaamheden in de woning … Lees verder
Veel leden van de familie Kaars Sijpesteijn, bekend van de linoleumfabriek in Krommenie/Assendelft, moesten niets hebben van de nazistische ideologie. Een aantal van hen bood verzet tegen de ‘nieuwe orde’. Dat gebeurde soms op onorthodoxe wijze. Engelandvaarder Casper Hendrik (‘Hein’) Kaars Sijpesteijn behoorde tot de weinige Engelandvaarders die tijdens de bezetting met een boot de … Lees verder
Raymond Laan, de directeur van het voedingsconcern Wessanen, krijgt in de meidagen van 1940 de leiding over de Luchtafweerdienst in Wormerveer. Alle defensieve maatregelen ten spijt lukt het de Zaanse pelotons niet om Duitse vliegtuigen neer te halen. Maar dat weet Laan uiteraard nog niet wanneer hij in zijn dagboek schrijft over de voorbereidingen. Luchtafweerdienst … Lees verder
Een aantal Zaanse bedrijven liet tijdens de oorlog de oren hangen naar de bezetter. Soms uit loyaliteit naar de nieuwe machthebbers, soms omdat er goed kon worden verdiend. Bij de Zaandamse essencefabriek Polak & Schwarz werd juist alles in het werk gesteld om de nazi’s te dwarsbomen. De geur- en smaakstoffenfabriek Polak & Schwarz telde … Lees verder
Tussen 1940 en 1945 bestond er geen officieel Oranje-elftal. Toch voetbalde het Nederlandse team. Het was samengesteld uit spelers die in de Arbeitseinsatz belandden. In deze officieuze nationale ploeg speelden ook Zaankanters. ‘Verzwegen Oranje’ De bezetting van Nederland betekende niet dat de belangstelling voor voetbal afnam. Het spelletje bleef ook tussen 1940 en 1945 ongekend … Lees verder
In de zomer van 1940 presenteerde Arthur Seyss-Inquart een verordening ’ter bestrijding van de tegennatuurlijke ontucht’. Opvallend: de enige Nederlandse homoseksueel die in de navolgende vijf jaar vanwege zijn gerichtheid ter dood werd veroordeeld, was een hooggeplaatste nazi. Zwaar aangezet In hun boek Het begint met nee zeggen stellen Klaas Müller en Judith Schuyf dat … Lees verder
Enkele dunne lijntjes verbinden de familie van Anne Frank en hun helper Jo Kleiman met de Zaanstreek. Op 8 september 1940 bestond de roeiafdeling van de Zaanlandsche Zeilvereeniging vijf jaar. Om dat lustrum te vieren, organiseerde de jubilaris wedstrijden op de Voorzaan. De belangstelling was groot; maar liefst vijftien verenigingen gaven deelnemers op. Vanwege die … Lees verder
De Amsterdamse assistent-jurist Johan (‘Han’) van Lom verraadde in januari 1945 de top van de Nederlandse illegaliteit, in een poging zijn vriendin Tjodina (‘Ini’) Tymstra uit de handen van de Sicherheitsdienst te krijgen. Zowel Ini als Van Loms vrouw Cornelia (‘Non’) schreef over die roerige periode. De liquidatie van de verrader, het lot van zijn … Lees verder