Verhalen over de Tweede Wereldoorlog
In de volksmond klinkt nog wel eens dat het Nederlandse politiekorps massaal ‘fout’ was tijdens de oorlog. Daarop valt het nodige af te dingen. Maar hoe zat het tussen 1940 en 1945 eigenlijk met de Zaanse dienders? Vanaf het voorjaar van 1937 joeg de Zaandamse politieman Jan van der Schaaf enthousiast op Spanjestrijders. De Zaanstreek … Lees meer
Het zijn slechts twee straten in zuidelijk Zaandam, maar de Tweede Wereldoorlog drukte er een stevig stempel op. In de Burgemeester van de Stadtstraat en de Burgemeester Ter Laanstraat wisselden leven en dood, bezetter en verzet elkaar vrijwel dagelijks af. De meeste huizen in dit deel van de Burgemeestersbuurt werden eind jaren ’30 opgeleverd. Het waren – … Lees meer
Hoewel na de Tweede Wereldoorlog ‘slechts’ één Zaankanter tot de doodstraf werd veroordeeld, Luwe Muusse, waren er nog vier collaborateurs met een Zaans tintje die hetzelfde vonnis te horen kregen. Over Abraham Kaper (de enige die daadwerkelijk werd gefusilleerd), Hendrik van der Kraan en Maarten Scheffer schreef ik al eerder. De laatste in dit rijtje is Gerrit Reinier Mozer (Amsterdam, 23-7-1897). … Lees meer
Het moet voor politieman Johannes Jongepier (Serooskerke, 11-2-1910/Purmerend, 29-7-2006) een ontluisterende ervaring zijn geweest. Jarenlang had deze Zaandammer zich op allerlei manieren verzet tegen de nazi’s en toch werd hij kort na de bevrijding aangeklaagd wegens oorlogsmisdaden. Het toonde eens te meer aan hoe de politie tijdens de bezetting moest balanceren om niet als ‘fout’ te worden beoordeeld. Begin … Lees meer
Robert Rudolf Pel (Zaandam, 21-11-1914/Huis ter Heide, 1-3-2008) behoort tot de minder bekende Zaanse verzetsstrijders. Er is geen straat naar hem vernoemd en er zijn nauwelijks artikelen aan hem gewijd. Dat is onterecht. Rechercheur ‘Bob’ Pel behoorde namelijk tot de grootsten binnen de regionale illegaliteit. De in Zaandam geboren en getogen Robert Pel volgt na … Lees meer
Het is slechts bij weinigen bekend, maar Willem Ragut was tijdens de oorlog tweede keus bij de aanstelling van een nieuwe politiebaas voor Zaandam. Als het aan burgemeester Cornelis van Ravenswaay had gelegen was niet deze gehate politieman, maar de Amsterdamse inlichtingenchef Douwe Bakker benoemd tot korpsleider in het rode Zaandam. Bakker was een misschien nog wel grotere crimineel en antisemiet dan Ragut, die … Lees meer
Het zou interessant zijn om een uitgebreid onderzoek te kunnen lezen naar de handelingen van de Zaandamse politie gedurende de oorlogsjaren. Niet alleen omdat onder leiding van de felle NSB-burgemeester Cornelis van Ravenswaay verwoede pogingen zijn gedaan om het plaatselijke korps te nazificeren, maar ook omdat diverse politiemannen zich op alle mogelijke manieren verweerden tegen de bezetter. Van Ravenswaay … Lees meer