Verhalen over de Tweede Wereldoorlog

Rheinmetall sloopte in én na de oorlog Nederlands grootste munitiebedrijf

Tijdens de Hongerwinter verwoestte Hitler-steunpilaar Rheinmetall de Artillerie-Inrichtingen. Kort na de laatste eeuwwisseling ontmantelde deze Duitse munitiefabrikant de Zaandamse concurrent voor de tweede keer. Ditmaal was het de doodsteek. Tweede Wereldoorlog Wanneer de Tweede Wereldoorlog uitbreekt, zijn de Artillerie-Inrichtingen in Zaandam eigendom van de Nederlandse staat. Dat verandert uiteraard tijdens de bezetting. Per 15 mei … Lees meer

Beenprothese met wapens

Het zijn intrigerende zinnen over Antonie Koster in Spionage, arrestaties en moord aan de IJssel: “Hij is een belangrijke pion in het verzet en is als instrumentmaker werkzaam geweest op de Rijks Artillerie Inrichting Hembrug te Zaandam. Daar weet hij – in zijn kunstbeen – springstof, munitie en gedemonteerde pistolen naar buiten te smokkelen.” Aan … Lees meer

De Artillerie-Inrichtingen als hofleverancier van het gewapend verzet

In zijn magnum opus Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog besteedde Loe de Jong tientallen pagina’s aan de Artillerie-Inrichtingen in Zaandam. Zijn aandacht bleef echter beperkt tot de rol die directeur Frans Q. den Hollander speelde ten tijde van de Duitse bezetting. Aan het vele en veelzijdige verzet van andere werknemers bij deze hofleverancier … Lees meer

Gevluchte oorlogsmisdadiger wierf gastarbeiders voor Zaanse wapenfabriek

Tijdens de Tweede Wereldoorlog bevond zich op het Hembrugterrein een van de grootste en belangrijkste Zaanse verzetshaarden. Zowel tientallen werknemers als de directeur waagden daar hun leven in de strijd tegen het nazisme. Desondanks ging deze wapen- en munitiefabriek begin jaren ’70 in zee met de tot levenslang veroordeelde, maar naar Spanje gevluchte oorlogsmisdadiger Auke Pattist. Douwe Soepboer, Frans den Hollander, Sjef … Lees meer

Douwe Soepboer: vergeten verzetsgrootheid

In de verslaglegging over de Zaanstreek in de Tweede Wereldoorlog komt de naam Douwe Soepboer regelmatig voor, maar alleen in relatie tot het opblazen van het Zaandamse Arbeidsbureau. Soepboers verzetsrol beperken tot die ene spektakeldaad doet hem echter ernstig tekort. De succesvolle actie, in de nacht van 20 op 21 mei 1943, om het Zaandamse Arbeidsbureau te … Lees meer

De Artillerie Inrichtingen en de jodenvervolging

Op 25 februari 1941 brak in Amsterdam de Februaristaking uit. De Communistische Partij Nederland had er toe opgeroepen, onder meer uit protest tegen de jodenvervolging. Een van de eerste Zaanse bedrijven waar die dag de neiging ontstond om ook het werk neer te leggen waren de Artillerie Inrichtingen in Zaandam. Een flink deel van het A.I.-personeel … Lees meer