Verhalen over de Tweede Wereldoorlog

Mijndert van der Horst: voor, tijdens en na de oorlog gezocht

Twee van de dapperste Zaandamse verzetsstrijders waren homoseksueel. Cook Brummer, de stoutmoedige oorlogsdirecteur van de Zaandamse essencefabriek Polak & Schwarz, haalde al eens de Nederlandse televisie. Maar wie was toch zijn stadgenoot Mijndert van der Horst? Onlangs doken er nieuwe documenten op van en over deze onverschrokken communist. Hij werd zowel voor, tijdens als na de Tweede Wereldoorlog opgejaagd.

Homoseksueel

Op de website Bevrijding Intercultureel wordt een groot aantal homoseksuele en lesbische verzetsstrijders genoemd. Mijndert van der Horst (Haarlem, 16-1-1910) passeert ook één keer de revue, in een bijzin over Karel Pekelharing. Maar waar de makers van de site uitgebreid aandacht besteden aan Pekelharings ondergrondse activiteiten lijken ze niet te weten dat deze Noord-Hollandse danser en dichter veel gemeen heeft met Van der Horst. Beiden waren communist en onder meer actief in het gewapend verzet. Ze deden ook nog eens allebei mee aan een mislukte overval op de gevangenis aan de Weteringschans, zij het op twee verschillende momenten. En ze waren dus homoseksueel.

Dat ik dit laatste aspect benadruk komt omdat er pas de laatste jaren wat aandacht is voor de rol van LHB’ers in de Nederlandse illegaliteit. ‘Was de Soldaat van Oranje net zo beroemd geworden als hij homo was geweest?’, vroeg voormalig NIOD-directeur Marjan Schwegman in 202o. De vraag stellen is de vraag beantwoorden. De kijk op ‘mannelijke’ lef domineerde lange tijd de visie op het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. En daardoor kwamen vrouwen en homoseksuelen er bekaaid af. Ze werden vooral als slachtoffers geportretteerd. Hoog tijd dus om dat beeld aan te passen. In de al dan niet apocriefe woorden van de stoutmoedige strijder Willem Arondéus, vlak voor zijn executie in 1943: ‘Laat het bekend worden dat homoseksuelen geen lafaards zijn.’

‘Was de Soldaat van Oranje net zo beroemd geworden als hij homo was geweest?’

Spanjestrijder

Mijndert van der Horst is overigens geen totale onbekende. Ton van der Horst publiceerde in 2014 een boek over zijn oudoom. Daarin is te lezen hoe die als communist naar Spanje trok om er te vechten tegen de troepen van generaal Franco. Van der Horsts verzetswerk wordt uitgebreid belicht. En ook komt nog even diens voorkeur voor mannen ter sprake.

Pagina uit Spaans militair carnet van Mijndert van der Horst, 1937 (A. van der Horst).

Onlangs ontving ik een stapel documenten van, over en uit de jaren 1940-1945. Daarin bleek onder meer een handgeschreven tekst te zitten waarin Mijndert – ‘Miek’ voor vrienden en bekenden – zelf op een rij heeft gezet wat hij in de oorlog deed. Het werpt nieuw licht op zijn onbaatzuchtige inzet om Nederland te bevrijden van het Duitse juk. Ik heb zijn notitie hieronder overgenomen, zij het her en der wel taalkundig gecorrigeerd en waar nodig nader geduid. Een alternatieve, veel kortere en drastisch aangepaste versie van onderstaande tekst is te vinden in het boek Bezetting en verzet aan de Zaan, onder de kop Een greep uit de verzetsactiviteiten van Anton.

Afbreuk

‘Zaandam, 10-3-’70. Ondergetekende, Van der Horst Mijndert, verklaart dat hij vanaf de bezetting van ons land in mei 1940 tot 5 mei 1945 actief heeft deelgenomen tot het vormen van groepen (5 tot 7) personen, voor het verspreiden van illegale kranten en manifesten en het vermenigvuldigen van kranten (stencilen). Dit gebeurde om het moreel van het volk hoog te houden en de bezetter zoveel als mogelijk afbreuk te doen. Medewerkers: W.[im] Mans, G.[errit] Schoen, J.[an] v. Wijngaarden, G.[erard] Maas.

Het vormen van mil. groepen tot het voeren van kleine verzetsdaden. Het in de brand steken van een hooiberg. Zaandam: aanslag op de arbeidsbeurs. Zaandam, Hogendijk: een mislukte aanslag op het electriciteitsgebouw naast de spoorbomen. Het voorbereiden van Februaristaking. Naaste medewerkers: A.[nton] Huisman (gefusilleerd], J.[an] Jongh, C.[ees] Standhardt, enz.

Raad van Verzet. Het bevrijden van gevangenen uit het Wilhelminaziekenhuis te Amsterdam, waaronder Nap[oleon] van den Brink. Mislukte overval Duitse buitenkantoor Bergenstraat A’dam. Overval Weteringschans, eerste optreden met de KP [Knokploeg] na lange voorbereiding, op 1 mei ’s morgens plus minus kwart na vijf uur gingen wij met 12 man het gebouw aan de Weteringschans binnen. Acht man buiten het gebouw, om de aftocht te dekken. Zelfs de peper ontbrak niet, om sporen uit te wissen. Alles liep prima, totdat er een schot gelost werd. Tegenover het lokaal waar de Hollandse bewakers zich bevonden, bevond zich rechts het lokaal van de Duitse Groenen of SD. Daar bevond zich een Duitse bewaker, met een grote hond bij zich. Er zou zich geen hond in het gebouw bevinden, dat was wekenlang geobserveerd. Er moest geschoten worden, op SD’er en hond. Het schot was tegelijk het sein om ons terug te trekken, zo was de afspraak. Bij dit terugtrekken werd zowel Jan Brasser (Witte Ko) als ondergetekende gewond. Jan Brasser werd in z’n been geraakt, en ondergetekende werd in z’n nek getroffen. Het ging hier om de bevrijding van gearresteerde verzetsmensen, waaronder Jan Verveen [bedoeld wordt Gerrit Jan van der Veen] en anderen waarvan ik de naam niet meer weet. Naaste medewerkers: J.[an] Brasser, J.[an] Jongh, J.[an] Bonekamp en anderen.

Het ondermijnen van het moreel van de bezetter door niet altijd gelukte aanslagen op de spoorrails om het treinverkeer lam te leggen.

Delta

De Delta. Het samengaan van de verzetsorganisaties Raad van Verzet, KP en OD [Ordedienst]. Besprekingen met Wouters, P.[iet] Zwart (OD). Voor RVV: J.[an] v, Wijngaarden, J.[an] Jongh en onderget. En een vertegenwoordiger van de KP om organisatorisch de taken vast te stellen. Na veel gewissewas en onbegrip bleven de bestaande sabotagegroepen, door onze ervaring op dat gebied, onder dezelfde leiding van J.[an] Brasser, J.[an] Jongh en ondergetekende. De groepen werden aangevuld door de verzetsjongens uit de KP.

Het onklaar maken van de Zaanbrug te Wormerveer, zodat de brug twee dagen niet meer open kon. Dat had tot gevolg dat een deel van de elf Schnellboote een prooi werden van de R.A.F. [Royal Air Force]. Waardoor we werden gefeliciteerd met het succes uit Engeland, door middel van [Jaap] Buijs, vertegenwoordiger van het N.S.F. (Nationaal Steunfonds), waar wij aanwezig waren op een bespreking van de Nationale Raad te Zaandam. Dit werd volvoerd door J.[an] Jongh, G.[errit] Koeman, Jan Kuijper (doodgeschoten) en ondergetekende.

Persoonsbewijs van Mijndert van der Horst, 1941 (A. van der Horst).

Het weghalen van het bevolkingsregister uit het gemeentehuis te Wormerveer. En waar de NSB-burgemeester de bijnaam Piet Oublie kreeg, daar wij hem in de gang voor de kluis in een mat rolden. Dit was niet alleen een verademing voor de bevolking van Wormerveer, maar vooral voor de mensen op de distributiekantoren, waar op veel gefingeerde namen levensmiddelenbonnen enz. werden verstrekt. Er zou een onderzoek worden ingesteld naar het te veel uitgeven van bonnen. Na het weghalen van het oude register was het oude register ook nog aanwezig. Het kon niet meegenomen worden in één auto. Dat hebben we toen verbrand. Uitvoerenden: J.[an] Brasser, J.[an] Jongh, J.[aap] Boot, T.[eun] Jonker en onderget.

Overval

In een razzia te Wormerveer hadden deze SD’ers 16 jongens opgepakt, om als slaven naar Duitsland gestuurd te worden.

Overval op 4 SD’ers te Wormerveer, Wandelweg. In een razzia te Wormerveer hadden deze SD’ers 16 jongens opgepakt, om als slaven naar Duitsland gestuurd te worden. Ze waren al dicht de marechausseekazerne genaderd, toen wij ze ter hoogte van de kapperswinkel van J.[oop] Koekkoek, dichtbij Plein 13, hardrijdend op de fiets bereikten. We gingen direct tot de aanval over. De SD’ers, die niet op zo’n aanval verdacht waren, stonden een moment perplex. Terwijl wij ze onder vuur namen, zochten de opgepakte jongens een goed heenkomen. Een jongen en een oude man werden door de SD doodgeschoten [Gerrit van Heijningen en Willem Schaap]. De oude man ging met papieren van zoon [Bertus Schaap] dat hij vrijgesteld was van Duitsland, en ze schoten hem dood. Drie SD’ers werden zwaar gewond, de andere licht. Wij bleven ongedeerd. Aanvallers: J.[an] Brasser, Teun Jonker, H.[enk] de Wit en ondergetekende.

Na verschillende mislukkingen het stremmen van het treinverkeer bij Krommenie, doordat een locomotief op de gedeeltelijk opengezette draaibrug reed, hem verder openduwde, en midden op de brug bleef staan. Er zat geen wikken en wegen meer aan, het bleef gestremd. Door een groep die onder mijn leiding stond verricht. Groepscommandant Piet Roos en Jan van Heijningen.

Gewestelijke Sabotageafdeling

De G.S.A.
Op de bespreking welke J.[an] Brasser, J.[an] Jongh en ondergetekende in de Zaanstreek hielden, in tegenwoordigheid van Overste [Johan] Wastenecker, het volgende overeengekomen. Wij zouden het gewapend verzet geheel in handen houden in Gewest 11, als onderdeel van de NBS, Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten, onder de naam G.S.A. (Gewestelijke Sabotageafdeling, van Amsterdam tot Den Helder). Jan Brasser Commandant over het Gewest 11 GSA, Jan Jongh Commandant van Amsterdam tot Alkmaar, ondergetekende Commandant van Alkmaar tot Den Helder. Ondergetekende en z’n Ondercom.[mandant] C.[ees] Standhardt vertrokken, om mogelijkheden te zoeken voor de groepsleden en poolshoogte te nemen van de situatie daar. Ik maakte m’n hoofdkwartier in Schagen, de citadel der moffen. Met groepen in Alkmaar, Wieringen, enz. Na enige schermutselingen met de bezetter en contacten met de Russen kregen wij berichten dat de Duitsers de Russen wilden inzetten. Het verzet onder hen groeide. De Duitsers transporteerden hen allen naar Texel.

De ravitaillering: ze beschikten alleen nog over een spoorverbinding via Alkmaar-Den Helder met een lijn, en dan nog wat paard en wagentjes. Er reed een trein met werkvolk voor de marinewerf, en toen zagen wij dat er een munitietrein ging in de richting van Alkmaar of de richting Den Helder. Het was niet moeilijk te raden dat ze als de dood waren voor bombardementen. Toen heb ik, nadat ik me in verbinding had gesteld met een plaatselijke commandant van het Strijdend Gedeelte in ruste, springstoffen, slagkoord, tijdpotlood van een half uur en een stukje vuurkoord [meegenomen] – om tegen te gaan dat de slagpen van het tijdpotlood niet met het indrukken direct tot ontspanning zou overgaan, met alle gevolgen. (Ik moest het springmateriaal lenen, omdat ik als Commandant van de G.S.A. het niet bezat.) Nadat de munitietrein de richting Alkmaar was gereden, heb ik de voorbereidingen getroffen, om de ladingen samen te stellen. ’s Middags kwam het bericht dat er opstand was uitgebroken onder de Georgiërs op Texel. ’s Avonds om half twaalf was de lading aangebracht op de spoorbrug te Zijdewind. Om drie minuten over twaalf vond de ontploffing plaats. Het succes was fantastisch, ’s morgens om 5 uur had de locomotief van de personentrein de rails als kurkentrekker voor zich uitgerold, en had zich nog net over de brug ingegraven. De brug zakte in. De kolentender hing in de put. Directe medewerkers van ondergetekende bij deze ontsporing: C.[ees] Standhardt, ondercomm. en anderen. De stremming duurde 4 dagen. Geen represaille.

Mijndert van der Horst alias ‘Antoon’ in BS-uniform, 1945 (G. Dekker).

Ontsporing te Oudorp. Ik gaf groep Alkmaar de opdracht om alles in gereedheid te brengen om op het eerste sein dat de spoorlijn bij Zijdewind weer vrij was, de spoorlijn in Hoofddorp op te blazen. De operatie was een succes, de stremming duurde ook deze keer 4 dagen. Van heinde en verre aangesleepte en opgepikte mannen werden er twintig gefusilleerd.

Een greep van activiteiten uitgevoerd, 1940-1945. Naar waarheid opgetekend. W.g. M. v.d. Horst, oud-Commandant ‘Anton Noord’, G.S.A. Gewest 11.’

Incompleet

Tot zover Van der Horsts aantekeningen, destijds geschreven voor een verzamelwerk over het Zaanse verzet. Zijn CV is incompleet, zoals hij ook zelf al aanstipt. Zo noemt hij in bovenstaande opsomming bijvoorbeeld niet de dodelijke aanslag die hij in april 1944 in Velsen pleegde – samen met onder anderen Jan Brasser, Jan Bonekamp en Jan Jongh – op de ‘foute’ onderluitenant Willem Ritman. Ingrijpende acties als bovengenoemde weglaten was vrij gebruikelijk. Het aantal verzetsstrijders dat zich – zeker de eerste decennia na de bevrijding – beriep op eigenhandig uitgevoerde liquidaties bleef beperkt.

Mijndert van der Horst tijdens de oorlog (A. van der Horst).

In 1948 krijgt Van der Horst vanwege zijn oorlogsverdiensten weliswaar zijn door de Spanjestrijd kwijtgeraakte staatsburgerschap terug, maar dat wil niet zeggen dat diezelfde staat de Assendelver met rust laat. Naast de CPN is er nog een organisatie die weet heeft van Van der Horsts seksuele gerichtheid. De Binnenlandse Veiligheidsdienst maakt een honderden pagina’s tellend dossier over hem. De Zaankanter is en blijft tot zijn dood communist. En hij wordt daarom, net als zijn partijgenoten, decennialang in de gaten gehouden. Eind 2022 is dit BVD-dossier vrijgegeven. Daaruit put ik onderstaande informatie.

Binnenlandse Veiligheidsdienst

In het boek Twee levens is er uiteraard veel aandacht voor Van der Horsts inzet in zowel Spanje als tijdens de jaren 1940-1945. In het naoorlogse gedeelte komt zijn gerichtheid heel even voorbij: ‘Rust kan Miek vaak nergens meer vinden, alleen al in de periode 1946-1968 verhuist hij 17 keer. De rust komt echter terug als hij iemand leert kennen. Een liefde aan het eind van zijn leven, maar helaas van korte duur, want zijn vriend overlijdt aan kanker.’ Een foto van de twee geliefden illustreert het citaat.

Wie de – eindelijk – beschikbare BVD-dossiers over CPN’ers leest, zal het opvallen hoe diep de dienst in deze partij zat. Het moet er vanaf ongeveer 1947 werkelijk hebben gewemeld van de infiltranten. Ook het honderden pagina’s tellende dossier-Van der Horst bevat veel rapporten die alleen afkomstig kunnen zijn van CPN-bestuurders die voor de veiligheidsdienst werkten. En telkenmale keert daarin de opmerking terug dat Van der Horst ‘homo-sexueel’ is.

Wie de – eindelijk – beschikbare BVD-dossiers over CPN’ers leest, zal het opvallen hoe diep de dienst in deze partij zat.

De eerste rapportage waarin Mijndert van der Horst wordt genoemd heeft als datum 3 juni 1949. Onder de kop ‘Extremistische personen’ tikt een medewerker van de Centrale Veiligheidsdienst (de voorloper van de BVD): ‘M. v.d. Horst maakt ook deel uit van de terreurgroep, CPN.’ Die kwalificatie gaat een collega te ver. De onbekende BVD’er schrijft er negen jaar later onder: ‘Deze mutatie is m.i. niet verantwoord.’ Desondanks blijft het velletje papier ongewijzigd in het dossier.

Veel kennis van zaken over Van der Horsts oorlogsverleden heeft de BVD aanvankelijk niet. Op 28 augustus 1951 typt een ambtenaar over hem: ‘Tijdens de Duitse bezetting heeft hij illegaal gewerkt, doch hij behoorde niet tot de prominente figuren uit het verzet. Hij was aangesloten bij de R.V.V., doch heeft later gediend bij de B.S. te Alkmaar. Zijn verzetswerkzaamheden zijn, voor zover bekend niet van dien aard geweest, dat hij wapens heeft gedragen of belangrijke sabotagewerkzaamheden heeft verricht.’ Het tegendeel was het geval. Van der Horst beschikte over pistolen, saboteerde er op los en zat in de top van het Zaanse gewapende verzet.

Leden van de Gewestelijke Sabotageafdeling in Zaandam, 1945. Zevende van rechts, staand, is Mijndert van der Horst (Gemeentearchief Zaanstad).

Vanaf de jaren ’60 krijgt de veiligheidsdienst steeds meer grip op de communistische Zaankanter. Dan verschijnen ook de verwijzingen naar zijn geaardheid. Zo weet de BVD dat Van der Horst enkele malen voor de rechter moest verschijnen en zelfs is veroordeeld wegens seksuele handelingen met minderjarige jongens. Het is de tijd dat op homoseksuele contacten van een volwassene met een minderjarige van 16 tot en met 21 jaar een maximale celstraf van vier jaar staat. Heteroseksuele contacten zijn al vanaf 16 jaar toegestaan. Pas in 1971 wordt de wetgeving op dit terrein gelijkgetrokken, maar in de tussentijd ondervinden veel homoseksuele mannen de strafrechtelijke gevolgen. Onder wie dus ook Mijndert van der Horst.

Veroordelingen

De CPN, die hij zijn hele leven trouw zal blijven, zit met de veroordelingen in haar maag. Eind jaren ’50 schorst de partij hem na een veroordeling voor het eerst als lid, om daar later weer op terug te komen. Begin 1961 bedankt hij ‘in opdracht van het partijbestuur te Amsterdam’ zelf als partijlid. In 1974 mag hij voor de tweede keer terugkeren als lid. Maar in de tussentijd blijft hij werkzaamheden verrichten voor en openbare bijeenkomsten bezoeken van de CPN. In de BVD-teksten is overigens te lezen dat sommige leden grote moeite hebben met Van der Horsts inzet voor het communistische ideaal.

Om de haverklap refereert de dienst aan zijn partnerkeuze. Daarbij gaat het er soms weinig genuanceerd aan toe, zoals wanneer op 10 augustus 1967 wordt gewezen op zijn verleden: ‘Hij is (…) uit de CPN verwijderd vanwege zijn homo-sexuele uitspattingen.’ En op 22 maart 1971: ‘Op 8 maart 1971 waren bij de als homosexueel bekend staande Meindert [sic] van der Horst, geb. 16 januari 1910, wonende Bergblauwstraat 142 te Zaandam, die sterk op de CPN georiënteerd is en in het verleden o.a. politiek-secretaris van de CPN afdeling Assendelft is geweest, doch wegens zijn homo-sexuele instelling buiten het partijwerk wordt gehouden, twee buitenlanders op bezoek.’

Om de haverklap refereert de dienst aan zijn partnerkeuze.

Chantage

De Communistische Partij van Nederland heeft niet alleen weet van Van der Horsts gerichtheid, maar maakt zich ook zorgen over de gevolgen. Een informant citeert op 21 november 1968 de Zaandamse CPN-bestuurder Johan Herman Schone die tegen een medelid vertelt ‘dat de BVD nog wel terdege de CPN in de gaten houdt en dat er zaken zijn waar ze beslist buiten moeten blijven. In Den Haag staat een groot gebouw van de BVD. Ze gebruiken allerlei middelen, tot zelfs chantage om de interne zaken van ons aan de weet te komen.’ Schone illustreert zijn – overigens correcte – bewering met een praktijkervaring: ‘We hebben bijvoorbeeld een partijgenoot, die een beste kameraad is en nog steeds voor ons werkt, maar homo-sexueel is. Deze man wordt door de BVD sterk in de gaten gehouden en onder druk gezet om aan hen gegevens te verstrekken, waarbij hij dan weer voor bepaalde handelingen wordt gedekt.’ De BVD-rapporteur voegt daar in zijn rapport aan toe: ‘Genoemde homo-sexueel is waarschijnlijk Mijndert v.d. Horst.’ In zijn dossier bevinden zich overigens geen aanwijzingen dat Van der Horst toegeeft aan de druk. Bekend is dat een andere homoseksuele CPN-medewerker wel bezwijkt onder de uitgeoefende BVD-pressie; hij beneemt zichzelf het leven.

Bezittingen

Mijndert van der Horst overlijdt op 4 juli 1976 tijdens een vakantie in Bulgarije. Hij is dan 66 jaar. Ook bij zijn uitvaart is een BVD-informant aanwezig. Hij/zij noemt een aantal treurende communisten, noteert dat er zo’n honderd mensen aanwezig zijn en dat de Internationale klinkt. De slotwoorden van de BVD-spion: ‘Tijdens de plechtigheid werd van andere partijleden vernomen dat van der Horst al zijn bezittingen zou hebben vermaakt aan de Partij. Hoe groot zijn bezit was kwam niet uit de verf.’ Pas nadat ze zeker weten dat Mijndert van der Horst dood en begraven is, stopt de Binnenlandse Veiligheidsdienst met zijn naspeuringen. Die begonnen bijna veertig jaar eerder door een voorloper van de dienst – vanwege Van der Horsts strijd in Spanje – en eindigen zonder dat ooit duidelijk is gemaakt waarom deze Zaankanter een gevaar voor de staat zou zijn.

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en dit wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand te houden.

ValutaBedrag





5 gedachten over “Mijndert van der Horst: voor, tijdens en na de oorlog gezocht”

  1. Triest, dat er in het verleden en helaas nog bij velen zo’n vooroordeel is tegen homoseksueel geaarde mensen. Het was een tijd, waarin men nog geen weet had van de oorzaak van homoseksualiteit. Er was geen wetenschappelijk onderzoek naar gedaan. Wat hebben veel mensen te lijden gehad onder dit vooroordeel, wat ook aanwezig was bij de BVD. Zoals altijd werden homoseksuele mensen uit onwetendheid zwart gemaakt (nog zo’n vooroordeel dat ‘zwart’). Het is haast niet te geloven, maar wat heeft seksualiteit met dapper of niet dapper te maken? Waar ik moeite mee blijf hebben en misschien neemt men mij dit kwalijk is, dat men in de Zaanstreek zoveel aanhang vond voor het communisme. Waarom was men geen socialist als men links was? In Rusland waren toch al voorbeelden te zien van de terreur van de communistische partij, een terreur, die Marx dacht ik niet voor ogen had toen hij zijn leer opschreef. Of zit dit anders en ben ik niet goed op de hoogte?

    Beantwoorden
    • Vanaf 1897 bestond in Duitsland een homobeweging die samenwerkte met joodse en alle linkse partijen. Die emancipatiebeweging beriep zich op baanbrekende wetenschappelijke sexuologische inzichten van toen als basis voor seksueel burgerschap voor volwassenen en jongeren, homo en hetero etc. Die maakte het begrip ‘sexuele geaardheid’ bekend. Vanaf 1933 kaapten fascisten het nieuwe begrip en werden alle homoseksuele handelingen strafbaar. In Nederland gedroeg de SDAP zich van begin af aan als een familiepartij. De Zaankanter Jacob Israël de Haan (1881-1924), Nederlands eerste militante homo-activist, werd in 1904 met kop en kont uit de partij gekieperd, verloor door toedoen van de SDAP-top zijn onderwijzersbaan en kon het voortaan schudden na de publicatie van Nederlands eerste homoroman in de ik-vorm, Pijpelijntjes, waarin homocontacten nu eens niet iets zijn van een dure decadente élite maar ook van doodgewone jongens uit het Amsterdamse leven. Een succesvolle communistische homo van voor de oorlog is natuurlijk Jef Last, niet te vergeten. Lees zijn duizelingwekkende biografie, klasse!

      Beantwoorden
      • Hopelijk wordt er in 2024, zijn honderdste sterfjaar, veel aandacht besteed aan Jacob Israël de Haan. En er komt dit jaar zeker extra aandacht voor Mijndert van der Horst.

  2. Dank voor dit artikel Erik.
    Ik noem ‘Miek’ als organisator van GSA Noord (in februari 1945, een bundeling van personen van de RVV op Wieringen en die van RVV Schagen), in de biografie over RVV’er Hendrik Smit. Over deze visserman gaat een van de biografieën in het boek ‘Kolhorn 1940 – 1945. Bezetting, collaboratie en verzet in 19 portretten’. Publicatie in april 2023 door de Historische Vereniging Kolhorn. Bij de oprichting van de RVV Wieringen in voorjaar 1943 waren communisten uit de Zaanstreek betrokken. Groeten, Anita Blijdorp.

    Beantwoorden

Plaats een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.