Het boek dat ik schreef over Walraven van Hall is – verbazingwekkend genoeg, gezien de historische rol van deze man – tot op heden het enige in zijn soort. En toch ook weer niet. Kort na de bevrijding verscheen er een liber amicorum, een 98 pagina’s tellend boekje dat in kleine kring werd verspreid. Het werd gedrukt door zijn Zaandamse verzetscollega Gerrit Cornelis Huig (25-3-1906) en bevat verhalen van de mensen die Van Hall nabij stonden. Laat ik voor deze gelegenheid diezelfde drukker Huig aan het woord, over zijn ervaringen met Van Hall zoals verwoord in dat vriendenboekje.
Arbeidsbureau
‘In Mei 1943 behoorden mijn Vrouw en ik tot de daders van den aanslag op de Gew. Arbeidsbeurs in Zaandam. Door een samenloop van omstandigheden geraakten wij door een der mededaders in gevaar. Op aanraden van den heer Soepboer, chef van de politie Hembrug, een mede-dader, heb ik mij in verbinding gesteld met Walraven. Het was een zeer delicate zaak en ik achtte hem uitermate geschikt om alles in het reine te brengen, wat hij met medewerking van den heer Buys ook prompt gedaan heeft. Vanaf dien dag kwam ik steeds meer met hem in contact. O.a. krantenpapier leveren, drukken van div. drukwerken, enz. Ook heeft hij mij rechtstreeks voorgesteld aan Gerrit van der Veen en zijn nicht Suzan van Hall.
Onbuigzaam
‘Altijd had Wally een open oor voor mijn moeilijkheden en plannen.’
Nu verplaatste mijn werkkring zich meer naar Amsterdam, hoewel ik in voortdurend contact bleef met Walraven en den heer Buys. Altijd had hij een open oor voor mijn moeilijkheden en plannen. Opvallend was zijn zorg voor mijn welzijn. Iederen keer, wanneer ik bij hem geweest was, maande hij mij tot voorzichtigheid en voor dolle, niet goed doordachte en niet verantwoorde plannen voelde hij niets. Ik had ook den indruk, dat hij gewelddaden met grooten tegenzin goedkeurde.
Hij was geen man, die verzet pleegde om het verzet. Opvallend was zijn onbuigzame geest ten opzichte van den bezetter en zijn trawanten. Een onbuigzame geest in dien zin, dat hij zich op den juisten tijd wist te buigen, wanneer het ging om menschenlevens te sparen, maar zich dan weer te fierder oprichtte.
Gevangen
In October 1943 ben ik gevangen genomen. Sindsdien niet meer met hem in contact geweest. Wel heeft hij mijn vrouw bezocht en b.v. met Nieuwjaarsdag 1945 bezocht en bemoedigd! Dat hebben wij beiden zeer geapprecieerd en toen mijn vrouw bij mijn thuiskomst dit vertelde, was mijn antwoord ongeveer: Aan Wally zijn medeleven heb ik in de gevangenis nooit getwijfeld, dat was geen punt van overweging.
Dit zijn ongeveer mijn ervaringen met Walraven van Hall. Een naam, die mij dikwijls door mijn gedachten gaat en voor mij een bijzondere beteekenis heeft gekregen.’
(Mijn biografie Walraven van Hall. Premier van het verzet (1906-1945) is verkrijgbaar via iedere Nederlandse boekhandel.)