De acht laatste (en zwaarste) oorlogsmaanden hield Dick Daalder een dagboek bij. De in Koog aan de Zaan wonende verzetsman was goed op de hoogte van de soms traumatische dagelijkse gang van zaken. Op Mei tot Mei publiceer ik in wekelijkse etappes zijn hele dagboek, met [ ] her en der wat duiding.
Maandag 12 februari 1945
Het dorp is zeer onder de indruk van de dood van [Johan Dirk Antoon] Hellema. Hij schijnt vrijdag of zaterdag ergens in de buurt van Wognum door de Landwacht (?) bij een razzia gepakt te zijn. Bij een poging te ontvluchten is hij neergeschoten.
Vrijdagmorgen is een Duitse trein bij de brug over de Nauernaschevaart ontspoord. De avond tevoren schijnen twee schepen door de brug gevaren te zijn en die niet goed gesloten te hebben. Het kan wel opzettelijk gedaan zijn. De brug is zwaar beschadigd. Vrijdag zijn ook, blijkbaar omdat Lages, hoofd van de SD de straf voor Zaandam niet zwaar genoeg vond, 12 jonge kerels op de Burcht terechtgesteld. Er wordt gezegd dat na het salvo enkele jongens nog niet dood waren en dat zij levend in de Voorzaan zijn gegooid. De Duitsers zeiden dat het terroristen waren, die verleden week in Den Helder waren gepakt.
Donderdag 15 februari 1945
Niet alleen Hellema is dood. Gisteren werd bekend dat de dag tevoren Wally v. Hall is terechtgesteld, tegelijk met 7 anderen op het binnenplein van een kazerne te Amsterdam. [De executie van de acht vond plaats op de Jan Gijzenkade in Haarlem.] Deze terechtstelling heeft grote verslagenheid geweekt. Hij laat zijn vrouw met drie jonge kinderen achter.
Er schijnen de laatste tijd veel terechtstellingen plaats te hebben. Sommigen beweren dat dit een opruiming is onder de gevangenen, welke als voorteken van een a.s. verzwakking van de Duitse bezetting moet worden opgevat.
Vandaag kwam iemand uit Alkmaar met het bericht dat de ondergrondse beweging had laten weten dat de mannen van 17 tot 40 jaar zich weer op straat konden vertonen, daar er geen razzia’s meer gehouden zouden worden. Volgens geruchten zou o.a. de Veldgendarmerie weggetrokken zijn; de Ortskommandantur te Purmerend is al sinds ongeveer 14 dagen opgeheven. Misschien moeten de vele razzia’s in het noorden van Noord-Holland die verleden week gehouden zijn ook als een van de laatste stuiptrekkingen van de bezettende macht worden beschouwd.
(Wordt vervolgd)