
Politie Zaandam was goed/fout (doorhalen wat niet van toepassing is)
Het zou interessant zijn om een uitgebreid onderzoek te kunnen lezen naar de handelingen van de Zaandamse politie gedurende de oorlogsjaren. Niet alleen omdat onder leiding van

Waar bleef de Zaanse synagoge-inventaris?
Nadat de Zaandamse joden begin 1942 waren verbannen naar Amsterdam en Westerbork werd de synagoge op de Gedempte Gracht door de nazi’s in gebruik genomen als

George Jambroes doet verslag
Voordat Zaandammer George Jambroes als geheim agent mocht afreizen naar bezet Nederland onderging hij in Engeland een verhoor. Het verslag daarvan bleef bewaard. Op 18

De bevrijding van Zaandam op film
De mensen achter het onvolprezen project Monumenten Spreken deden in hun zoektocht naar oorlogsinformatie af en toe prachtige vondsten. Zo vond een van hen onderstaand filmpje

Zaandamse Februaristaking toont naïviteit
De CPN-oproep om de joodse bevolking te steunen en het werk neer te leggen was dapper, maar ook naïef. Dat de Zaanstreek een grote rol

Ber en Uut Hulsing uit Zaandam: ‘De eerste slachtoffers van de Koude Oorlog’
Soms krijg je zomaar een pareltje in de schoot geworpen. Zoals een op YouTube geplaatst, ontroerend liedje van Uut en Ber Hulsing. Het inmiddels vrijwel

De Binnenlandse Strijdkrachten in Wormerveer
Er bestaan meerdere naoorlogse foto’s van de verzamelde Binnenlandse Strijdkrachten in de Zaanstreek. Maar wie is wie? Een van de bekende foto’s is bijvoorbeeld genomen voor

De rondzendbrieven van de familie Veen
Het Noord-Hollands Archief bezit een bijzondere collectie schrijfsels van het Zaandamse echtpaar Veen. Alida Christina Veen-Brons (Amsterdam, 24-11-1878) maakte tussen 1940 en 1943 in haar

Schuilnamen in de Zaanse illegaliteit
Wie boeken leest over het Zaanse verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog komt daarin nogal eens schuilnamen tegen. Dat is geen probleem, zolang de echte persoon achter

De joodse school in Zaandam (1941-1942)
Het is een detail in de geschiedenis van de Zaanse jodenvervolging, maar dan wel een detail dat niet was terug te vinden in de geschiedschrijving.

Het eerste joodse slachtoffer uit de Zaanstreek
Begin 1941 waren de Zaanse joden nog niet verdreven naar het Amsterdamse Judenviertel. Dat zou pas een jaar later gebeuren. Veel Amsterdamse joden volgden toen

De Artillerie Inrichtingen en de jodenvervolging
Op 25 februari 1941 brak in Amsterdam de Februaristaking uit. De Communistische Partij Nederland had er toe opgeroepen, onder meer uit protest tegen de jodenvervolging.

14 januari 1942: Zaandam wordt ‘Judenrein’
Zaandam werd in 1942 als eerste Nederlandse gemeente ‘Judenrein’ gemaakt. Deze ‘evacuatie’ was een tussenstap in de ‘Endlösung’. Een document of een verklaring waarom Zaandam door de

Twee Zaanse verzetsstrijders, één brief
In het voorjaar van 1941 arresteerden de nationaal-socialisten Jan Kalff (1901-1974), de burgemeester van Krommenie. Hij werd Duitsvijandig bevonden en belandde daarom in de gevangenis

Hendrik van der Kraan, jodenjager
In vrijwel geen enkel boek over de Zaanstreek tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt zijn naam genoemd. Toch herbergde Zaandam gedurende die jaren één van de