Verhalen over de Tweede Wereldoorlog
Al in februari 1942 ageerde H.M. van Randwijk in woord en daad tegen de vervolging en deportatie van joden. Zijn alarmistische ondergronds circulerende pamflet Tenzij… bevatte enkele verwijzingen naar Zaandam. ‘Fel pamflet’ ‘In januari 1942 schreef Henk van Randwijk een fel pamflet’, aldus Toni Boumans in zijn boek Je mag wel bang zijn, maar niet … Lees meer
Eerder schreef ik over de Oud Heinstraat in Zaandijk, waar opvallend veel verzetsstrijders woonden. De Zaandamse Havenstraat telde eveneens een bovengemiddeld aantal bewoners die in opstand kwamen tegen de bezetter. Een overzicht, aan de hand van negen adressen. Havenstraat 74 fungeerde als een van de Zaanse NSB-contactadressen en op het naast deze straat gelegen Hembrugterrein … Lees meer
Bureaucratie en onwetendheid zijn van alle tijden. De weduwe van Walraven van Hall diende in 1947 een aanvraag in voor een oorlogsuitkering. Dat ging minder makkelijk dan gedacht. Eerst moest maar eens worden bewezen dat de gefusilleerde Van Hall, voordien de centrale man van de Nederlandse illegaliteit, daadwerkelijk in het verzet had gezeten. Gezondheidsschade In … Lees meer
Grete Weil was een van de belangrijkste naoorlogse Duitse auteurs. Deze met literaire prijzen overladen kroongetuige van het joodse leven in Nederland gedurende de jaren dertig en veertig dook in 1943 onder in Amsterdam. Maar waarom verliet ze haar onderduikadres om naar Koog aan de Zaan te gaan? Liberaal milieu Het leven lonkt naar de … Lees meer
Om begrijpelijke redenen gebruikten illegale strijders, onderduikers en personen die de verzetsbeweging infiltreerden soms schuilnamen. Maar opvallend is dat ook de Zaandamse NSB-wethouder Arie Zuidervliet zich eenmalig een pseudoniem aanmat. Hij hield er drieduizend gulden aan over. Volk en vaderland ‘De heer Zuidervliet is sedert 1933 lid der NSB’, memoreerde zijn partijgenoot en burgemeester Cornelis … Lees meer
Raymond Laan, de directeur van het voedingsconcern Wessanen, krijgt in de meidagen van 1940 de leiding over de Luchtafweerdienst in Wormerveer. Alle defensieve maatregelen ten spijt lukt het de Zaanse pelotons niet om Duitse vliegtuigen neer te halen. Maar dat weet Laan uiteraard nog niet wanneer hij in zijn dagboek schrijft over de voorbereidingen. Luchtafweerdienst … Lees meer
Toen de oorlog voorbij was, begon voor duizenden voormalige verzetsstrijders de ellende pas. Ze werden hun verdere leven achtervolgd door de demonen uit het verleden. Dossiers die de Stichting 1940-1945 aanlegde over Zaanse oud-strijders laten zien hoe groot het leed was. 83.000 dossiers Het Nationaal Archief beschikt over 83.000 dossiers over personen die na de … Lees meer
De acht laatste (en zwaarste) oorlogsmaanden hield Dick Daalder een dagboek bij. De in Koog aan de Zaan wonende verzetsman was goed op de hoogte van de soms traumatische dagelijkse gang van zaken. Op Mei tot Mei publiceer ik in wekelijkse etappes zijn hele dagboek, met [ ] her en der wat duiding. Hier de … Lees meer