Verhalen over de Tweede Wereldoorlog
Op 21 november 2014 plaatste Dagblad Zaanstreek een oproep bij onderstaande foto van het Zaandamse bevrijdingsfeest op 5 mei 1945. De vraag was wie de namen kende van de afgebeelde personen. Twee waren er al bekend, die van de moeder van de inzender, To Arends-Graas (de vrouw in het midden, destijds wonend op de Prins Hendrikstraat 40), en van de vrouw … Lees verder
Een cynisch artikel uit het nationaalsocialistische blad Zwarte Soldaat (januari 1943) over de jacht op ondergedoken joden in de Zaanstreek. “Het is Maandagavond, 4 Januari 1943 en dus brandt er licht in het Vendelkwartier van de Zaansche W.A. [Weerafdeling van de NSB]. Het is de eerste dag na de kerstvrede en uit de verschillende wijken … Lees verder
In mei 2015 vertoonde de NTR een documentaire over Michel Velleman, alias Ben Ali Libi. Deze joodse goochelaar belandde in 1943 in de gaskamer van Sobibor. In het archief van het Zaanlands Lyceum vond ik documenten over een optreden in Zaandam, in november 1940. Michel Velleman (Groningen, 5-1-1895/Sobibor, 2-7-1943) werd meer dan een halve eeuw na … Lees verder
Over de houtleveranties van de firma Bruynzeel aan kamp Westerbork, op een tijdstip dat de jodendeportaties in volle gang waren, berichtte ik al eens. De Zaandamse productie voor dit Durchgangslager, van waar tienduizenden mensen werden doorgezonden naar Auschwitz en Sobibor, was tot dan een goed bewaard geheim. Al even verborgen waren tot op heden de andere ‘bruine’ handelingen die de firma Bruynzeel … Lees verder
Een bijzondere vondst van Zaandammer Hans Luiten. Weggestopt in een mapje bij het Gemeentearchief Zaanstad zat onderstaand briefje. Een oproep aan scholieren om mee te doen aan de Februaristaking van 1941. ‘Een Oranje Man’, noemde de onbekende schrijver zichzelf. Gezien de verdere tekst kan het best zijn dat er geen volwassene, maar een leerling achter de tekst … Lees verder
Het moet voor politieman Johannes Jongepier (Serooskerke, 11-2-1910/Purmerend, 29-7-2006) een ontluisterende ervaring zijn geweest. Jarenlang had deze Zaandammer zich op allerlei manieren verzet tegen de nazi’s en toch werd hij kort na de bevrijding aangeklaagd wegens oorlogsmisdaden. Het toonde eens te meer aan hoe de politie tijdens de bezetting moest balanceren om niet als ‘fout’ te worden beoordeeld. Begin … Lees verder
Op deze site heb ik al eerder teksten geplaatst over en van de Zaandamse verzetsman George Louis Jambroes (1905-1944). Hij ontvluchtte in het najaar van 1941 Nederland en slaagde er via Zwitserland, Spanje en Portugal in om Groot-Brittannië te bereiken. Van daar keerde hij in opdracht van de Nederlandse regering in ballingschap als spion terug naar Nederland. … Lees verder
Gerben de Graaf (Tietjerksteradeel, 8-6-1903/Wormerveer, 8-10-1944) Tijdens de Tweede Wereldoorlog brachten Zaanse verzetsstrijders meer dan twintig collaborateurs, zwarthandelaren en andere gevaarlijk geachte personen om het leven. In mijn boek Korte metten. De Zaanse liquidaties (1940-1945) worden deze liquidaties uitgebreid beschreven. Ook de mislukte en verzonnen aanslagen alsmede de dilemma’s die deze beslissingen over leven en … Lees verder