Oorlogsschaakspel met Zaanse tint in Rijksmuseum

Het Rijksmuseum maakte in het voorjaar van 2016 bekend een nieuw object op te nemen in de vaste collectie, een van papierresten gemaakt schaakspel uit 1945. Er loopt een rechtstreekse lijn van deze illegale gevangenisvlijt naar de Zaandamse verzetsstrijder Jaap Buijs. Het Rijksmuseum ontving het onooglijke schaakspel zeventig jaar na de bevrijding  uit de nalatenschap van een andere verzetsstrijder, Arie … Lees verder

De katholieke Zaanstreek in verzet

Ter gelegenheid van een door Monumenten Spreken gemaakte documentaire over het oorlogsmonument bij de Bonifatiuskerk in Zaandam schreef voormalig pastor Pim Ligtvoet een inleiding. Hieronder is zijn verhaal te lezen over het katholieke verzet in de Zaanstreek tijdens de Tweede Wereldoorlog. Vanmiddag spreken we over katholiek verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog in de Zaanstreek. Daar … Lees verder

De uitgestelde bevrijdingsdag van een Zaandamse domineesdochter

Voor de Zaandamse verzetsstrijdster Hanneke Eikema (23-3-1925) begon de bevrijding pas op 8 mei 1945. Er ging een reeks traumatische ervaringen aan vooraf. Anderhalve week voor de Duitse capitulatie gaf de Sicherheitsdienst toestemming om de 19-jarige Hanneke Eikema vrij te laten uit de Amsterdamse gevangenis. De Zaandamse domineesdochter zat daar vast sinds 27 januari 1945. Samen met haar plaatsgenoot Walraven van Hall (de … Lees verder

Extreem oorlogsgeweld in de Burgemeestersbuurt

Het zijn slechts twee straten in zuidelijk Zaandam, maar de Tweede Wereldoorlog drukte er een stevig stempel op. In de Burgemeester van de Stadtstraat en de Burgemeester Ter Laanstraat wisselden leven en dood, bezetter en verzet elkaar vrijwel dagelijks af. De meeste huizen in dit deel van de Burgemeestersbuurt werden eind jaren ’30 opgeleverd. Het waren – … Lees verder

De Zaanse bejaarden in Hierden (?)

De Zaanstreek telt tientallen oorlogsmonumenten, variërend van standbeelden tot gedenkplaten. Maar ook buiten de regio zijn Zaanse herinneringen terug te vinden aan de jaren 1940-’45. Zoals in het Veluwedorp Hierden, waar op een plaquette Zaanse bejaarden worden gememoreerd die daar gedurende de bezettingstijd in een kasteel verbleven. Aan de zijkant van het imposante Hierdense kasteel De … Lees verder

De joodse geschiedenis werd in Wormer vermalen

In de gemeente Wormer werden honderden tonnen joods erfgoed vernietigd. In opdracht van de Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog, door de Nederlanders kort daarna. Gebedenboeken, Thorarollen, eeuwenoude heilige geschriften; dag na dag verdwenen de geroofde kostbaarheden in de stortkokers van papierfabriek Van Gelder. Kort nadat in het najaar van 1942 de eerste grootschalige razzia’s op Amsterdamse joden plaatsvonden, zagen de inwoners van Wormer wekenlang volgeladen … Lees verder

Douwe Soepboer: vergeten verzetsgrootheid

In de verslaglegging over de Zaanstreek in de Tweede Wereldoorlog komt de naam Douwe Soepboer regelmatig voor, maar alleen in relatie tot het opblazen van het Zaandamse Arbeidsbureau. Soepboers verzetsrol beperken tot die ene spektakeldaad doet hem echter ernstig tekort. De succesvolle actie, in de nacht van 20 op 21 mei 1943, om het Zaandamse Arbeidsbureau te … Lees verder

Vrouwenverzet in de Zaanstreek en Waterland (1940-1945)

Op verzoek van de Contactgroep Verzetsgepensioneerden 1940-1945 en het Zaans verzet schreef ik het boekje Vrouwenverzet in de Zaanstreek en Waterland (1940-1945). Het zag in december 2015 het daglicht, maar alleen als presentje voor de leden van bovengenoemde organisaties. Omdat er veel vraag naar was van niet-leden plaats ik de twee belangrijkste hoofdstukken uit deze publicatie hieronder, als ware het een … Lees verder