Verhalen over de Tweede Wereldoorlog
De Zaanstreek bleef tussen 1940 en 1945 gespaard voor grootschalige bombardementen. Het aantal slachtoffers door projectielen was daardoor beperkt, al bleef de regio niet schadevrij. De dodelijkste afworp vond in de nacht van 1 maart 1941 plaats boven Koog aan de Zaan. Zes doden Was het een navigatiefout van een geallieerde bommenwerper? Een noodafworp van … Lees meer
Tientallen jaren lagen er onder een Zaandamse zoldervloer illegale bladen en lijsten met namen van plaatselijke NSB’ers verborgen. Moesten deze papieren dienen als bewijs dat de eigenaars, Willem en Gerda Beekhuis, tijdens de oorlog aan de goede kant stonden? Of was het voor dit artsenechtpaar een ‘levensverzekering’ tegen collaboratiebeschuldigingen? Ooievaarstraat Tijdens werkzaamheden in de woning … Lees meer
Veel leden van de familie Kaars Sijpesteijn, bekend van de linoleumfabriek in Krommenie/Assendelft, moesten niets hebben van de nazistische ideologie. Een aantal van hen bood verzet tegen de ‘nieuwe orde’. Dat gebeurde soms op onorthodoxe wijze. Engelandvaarder Casper Hendrik (‘Hein’) Kaars Sijpesteijn behoorde tot de weinige Engelandvaarders die tijdens de bezetting met een boot de … Lees meer
Al in februari 1942 ageerde H.M. van Randwijk in woord en daad tegen de vervolging en deportatie van joden. Zijn alarmistische ondergronds circulerende pamflet Tenzij… bevatte enkele verwijzingen naar Zaandam. ‘Fel pamflet’ ‘In januari 1942 schreef Henk van Randwijk een fel pamflet’, aldus Toni Boumans in zijn boek Je mag wel bang zijn, maar niet … Lees meer
Eerder schreef ik over de Oud Heinstraat in Zaandijk, waar opvallend veel verzetsstrijders woonden. De Zaandamse Havenstraat telde eveneens een bovengemiddeld aantal bewoners die in opstand kwamen tegen de bezetter. Een overzicht, aan de hand van negen adressen. Havenstraat 74 fungeerde als een van de Zaanse NSB-contactadressen en op het naast deze straat gelegen Hembrugterrein … Lees meer
Bureaucratie en onwetendheid zijn van alle tijden. De weduwe van Walraven van Hall diende in 1947 een aanvraag in voor een oorlogsuitkering. Dat ging minder makkelijk dan gedacht. Eerst moest maar eens worden bewezen dat de gefusilleerde Van Hall, voordien de centrale man van de Nederlandse illegaliteit, daadwerkelijk in het verzet had gezeten. Gezondheidsschade In … Lees meer
Grete Weil was een van de belangrijkste naoorlogse Duitse auteurs. Deze met literaire prijzen overladen kroongetuige van het joodse leven in Nederland gedurende de jaren dertig en veertig dook in 1943 onder in Amsterdam. Maar waarom verliet ze haar onderduikadres om naar Koog aan de Zaan te gaan? Liberaal milieu Het leven lonkt naar de … Lees meer
Om begrijpelijke redenen gebruikten illegale strijders, onderduikers en personen die de verzetsbeweging infiltreerden soms schuilnamen. Maar opvallend is dat ook de Zaandamse NSB-wethouder Arie Zuidervliet zich eenmalig een pseudoniem aanmat. Hij hield er drieduizend gulden aan over. Volk en vaderland ‘De heer Zuidervliet is sedert 1933 lid der NSB’, memoreerde zijn partijgenoot en burgemeester Cornelis … Lees meer