Verhalen over de Tweede Wereldoorlog
Was het naoorlogse rechtsherstel voor joodse huiseigenaars zo voorbeeldig als het college van B&W in Zaanstad lijkt te suggereren? Of zijn daar kanttekeningen bij te maken? Een reactie op het Nader onderzoek naar de aankoop van onteigend (Joods) vastgoed in de Tweede Wereldoorlog door de voormalige Zaangemeenten. Het Gemeentearchief Zaanstad (GAZ) onderzocht in 2020 de … Lees meer
In de prachtige documentaire Allen tegen allen (2019), over het vooroorlogse Nederlandse fascisme, komt een keur aan verzamelaars langs. Een logo van de NSB, het paspoort van Mussert, zeldzame partijspeldjes; de trots op en begeerte naar nazistische parafernalia spat uit hun ogen. De extreemrechtse collecties zijn hen gegund. Maar toch… Februaristaking Toen ik in 2017 … Lees meer
Oud-verzetsman Jacob ‘Jaap’ Buijs (1888-1960) wordt waarschijnlijk geëerd in het Zaanse straatbeeld. Als het aan de gemeente Zaanstad ligt, krijgt hij een brug naar zich vernoemd. Gezien Buijs’ toenmalige woonplaats en beroep -houthandelaar-, lijkt het me logisch dat dat een houten oeververbinding in Zaandam wordt. Dat Buijs niet eerder is vernoemd, is zowel betreurenswaardig als … Lees meer
Jan Dirk Vis (1890-1953) zat in de top van het Zaandijkse verzet. Een jaar na de bevrijding beschreef hij zijn ervaringen gedurende de Tweede Wereldoorlog. Er bestaan duizenden naoorlogse terugblikken op de illegaliteit. Meestal zijn die anekdotisch, ideologisch gekleurd en lijkt het alsof de bezetter dankzij de overweldigende weerstand weinig te vertellen had. Bovendien werden … Lees meer
Dat de nood tijdens de Hongerwinter werd gelenigd met bloembollen mag algemeen bekend verondersteld worden. Dat ook de kat werd ingezet om in het geïsoleerde westen van Nederland nog iets eetbaars op tafel te krijgen, weten minder mensen. Naar schatting bijna de helft van de huiskatten haalde de bevrijding niet. De jacht op deze dieren … Lees meer
Nicolaas (‘Nico’) Frederik Rem (1922-1988) uit Wormerveer was onder andere lid van de zogeheten ‘wilde’ verzetsgroep Koog-Bloemwijk. Meerdere leden van deze kleine Zaanse organisatie, die zich vooral bezighield met gewapend verzet, zouden de oorlog niet overleven. Nico Rem wel. Ruim veertig jaar na de bevrijding zette hij zijn herinneringen op papier. Ze geven een goed … Lees meer
Meteen na de Duitse capitulatie was er in Nederland een grote behoefte om door middel van zang en poëzie de verworven vrijheden te bejubelen, de eigen (al dan niet vermeende) heldhaftigheid te benadrukken en de verslagen vijand te bespotten. Het komt allemaal samen in onderstaande tekst, gemaakt door een mij onbekend lid van de Binnenlandse … Lees meer
Voor de makers van Andere Tijden mochten voormalig CPN-wethouder Wim Nieuwenhuijse en ik van gedachten wisselen over het naoorlogse Zaanse communisme. Van verzetshelden naar staatsvijanden. Het resultaat van de uitwisseling is nu te beluisteren via een podcast.