Verhalen over de Tweede Wereldoorlog

Botsende belangen. De Zaandamse Rijksduitsers

Een jaar na de Duitse inval in Nederland woonden er in Zaandam ruim tweehonderd Rijksduitsers. Het was een explosief amalgaam, met zowel tientallen veelal joodse vluchtelingen als een kleinere, maar machtige groep nazi’s. Op 22 april 1941 stuurde de NSB-burgemeester van Zaandam de provinciecommissaris desgevraagd een overzicht ‘van de in deze gemeente wonende Rijksduitsers’. Cornelis … Lees meer

Zaanse politie tussen collaboratie en verzet

In de volksmond klinkt nog wel eens dat het Nederlandse politiekorps massaal ‘fout’ was tijdens de oorlog. Daarop valt het nodige af te dingen. Maar hoe zat het tussen 1940 en 1945 eigenlijk met de Zaanse dienders? Vanaf het voorjaar van 1937 joeg de Zaandamse politieman Jan van der Schaaf enthousiast op Spanjestrijders. De Zaanstreek … Lees meer

Opkomst en ondergang van de ‘wilde’ verzetsgroep Koog-Bloemwijk

Over de verzetsgroep Koog-Bloemwijk kan alleen maar in superlatieven worden gesproken. Zaanser dan dit illegale gezelschap was er niet. Het was de brutaalst opererende ondergrondse organisatie in de regio. En de eerste die een succesvolle liquidatie kon noteren. Maar het was ook een collectief dat meermalen faalde. Daardoor werd deze ‘wilde’ verzetsgroep tevens de kortst … Lees meer

Het verdwenen oorlogsmonument

Zijn familie is al decennia op zoek naar informatie over Hendrikus ten Napel (Wormerveer, 28-4-1923/Schwesing-Engelsbrug, 27-11-1944). De Wormerveerder stierf als dwangarbeider in Duitsland, maar heel veel meer is er niet bekend over zijn wederwaardigheden. En waar bleef de herinneringsplaquette die ergens in Wormerveer hing (hangt?) en die nog twee namen toont? Robert Hofman uit Urk … Lees meer

Hoe omvangrijk was het joodse verzet?

In mei 2021 maakte het NIOD bekend een onderzoek te willen beginnen naar het joodse verzet in Nederland. Was dat bovengemiddeld, in vergelijking met de niet-joodse illegaliteit? Of lieten de joodse inwoners zich, zoals de beeldvorming soms wil doen geloven, slaafs naar de kampen sturen? Een voorzichtige steekproef, aan de hand van de Zaanse weerstand … Lees meer

De Zaanstreek als overtreffende trap

Sinds 2006 publiceer ik boeken en artikelen over de jaren 1940-1945. Dat levert steevast twee vragen op. Moet dat nou, nóg een oorlogsverhaal? En waarom gaat het steeds over de Zaanstreek? Oorlogsboeken Over de Tweede Wereldoorlog verschenen alleen al in Nederland duizenden boeken. De zwartste periode van de twintigste eeuw blijft schrijvers inspireren. Keer op … Lees meer

29 juni 1940: de dag dat de republikeinse Zaanstreek monarchistisch werd

De ‘rooie’ Zaanstreek is tijdens de jaren dertig in meerderheid republikeins en anti-Duits ingesteld. Maar op 29 juni 1940 stromen de straten opeens vol met mensen die een eerbetoon brengen aan prins Bernhard. Anjerdag, de eerste massademonstratie tegen de bezetter, is een feit. De Zaanstreek doet tijdens de Tweede Wereldoorlog mee aan elk grootschalig protest … Lees meer

Het warrige schotschrift van nazihandlanger Martinus Duijvis

Aan het christelijke Nederlandsche volk zag het daglicht in januari 1941. Het boek ‘werd in beslag genomen en, nadat men gepoogd had mij voor gek te verklaren, weer vrijgegeven door de daartoe bevoegde instanties in Nederland’. Dit warrige politieke schotschrift vloeide voort uit het brein van oud-Zaankanter M. Duyvis. Wie was deze fanatieke antisemiet en … Lees meer