Verhalen over de Tweede Wereldoorlog

Ongewenst. De wereldkampioen wielrennen en zijn joodse coach

‘Albert Richter is een hoogbegaafde sprinter, een getalenteerde renner waarvoor de Duitse wielrensport nu al een eeuwige ereplaats naast zijn succesvolle voorgangers moet inruimen.’ Nog geen twee jaar later probeerde de nationale wielerbond in hetzelfde tijdschrift waarin ze deze lof had toegezwaaid om de wereldkampioen naar de vergetelheid te schrijven: ‘Zijn naam is voor immer … Lees meer

De jacht op de laatste illegale zender (1)

Met de vrijheid in zicht was er in bezet Nederland nog maar één illegale zender in de lucht. En die werd opgejaagd door de nazi’s. In deze driedelige longread de dagboeknotities van marconist Jack Verhagen, die achtereenvolgens in Alkmaar (deel 1), Koog aan de Zaan (deel 2) en Zaandam (deel 3) maandenlang schuil- en zendplaatsen … Lees meer

De ondergang van het Paleis voor Volksvlijt en de dood van Van Hall

In mijn boek over verzetsleider Walraven van Hall wijd ik ook enkele woorden aan een van zijn voorvaderen, de excentrieke Amsterdammer Floris Adriaan van Hall (1838-1929). Hij was, tot het afbrandde, de bewoner van het majestueuze Paleis voor Volksvlijt op het Frederiksplein, daar waar nu het foeilelijke kantoor van De Nederlandsche Bank staat. Hieronder een … Lees meer

De zuivering van de Zaanse sport

Dat Nederlandse rechters na de oorlog tienduizenden collaborateurs en andere deutschfreundlichen straften is bekend. Dat ook de sportbonden sancties oplegden aan ‘foute’ leden zullen minder mensen weten. Actueel, na de Russische inval in Oekraïne: het regent boycots. Bedrijven en overheidsfunctionarissen, culturele en commerciële instellingen, allemaal hebben ze te maken met sancties als gevolg van de … Lees meer

Co van Tijen, vermetele vliegtuigpionier en verraden verzetsman

De geboren Wormerveerder Co van Tijen was een luchtvaartpionier, avonturier en verzetsstrijder. De beruchte V-Mann Anton van der Waals maakte in 1943 een eind aan zijn illegale werk, door hem in Zaandam te laten arresteren. “Voor mij was er eigenlijk geen enkele reden tot wantrouwen.” Op 14 januari 1897 komt Jacobus Elisa – kortweg Co … Lees meer

Hoogleraar Romano Guarnieri: van Mussolini-promotor tot gedoemde antifascist

Hoogleraar Romano Guarnieri, de Italiaanse fascistenleider in Nederland, keerde zich tegen Benito Mussolini. Hij moest het bekopen met een lange gevangenisstraf en de dood van zijn joodse vriendin. Romano Nobile Guarnieri (20-2-1883) was een telg uit het Noord-Italiaanse plaatsje Adria, kind in een groot, welgesteld en vroom katholiek gezin. Al vroeg kwamen zijn spreektalent en … Lees meer

Jan Rot: socialistische tekenaar en verzetsman

De sociaaldemocratische tekenaar Jan Rot (1892-1982) verliet zijn geboorteplaats Zaandam toen hij 36 was, maar zou er nog regelmatig naar terugkeren. Vooral vanwege zijn verzetswerk tijdens de Tweede Wereldoorlog. Jan Rot, geboren op 27 augustus 1892, is het tiende en een-na-laatste kind van zijn gelijknamige vader en van Alida Rot-Nel. Rot sr. werkt vanaf 1886 … Lees meer

Het afscheidsbriefje van Walraven van Hall

Walraven van Hall, de centrale man van het Nederlandse verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog, nam in een Amsterdamse cel afscheid van zijn gezin. Daags voor zijn executie op 12 februari 1945 schreef hij hen een hartverscheurend laatste briefje. Ruim driekwart eeuw later mag ook de buitenwereld het lezen. Toen ik in 2005 werkte aan het … Lees meer