De oorlog van Jan ‘Keefman’ Arends

Jan ‘Keefman’ Arends solliciteerde in mei 1943 bij de Duitse Kriegsmarine in Amsterdam. Deze tot nu toe onbekende misstap was het begin van een deprimerende zwerftocht die de rest van zijn korte, door een sprong van de vijfde verdieping beëindigde leven zou duren. ‘Schrijvers worden getrapt.’ Oorlogsverleden ‘Het is nog 1972. Arends wilde zich aan … Lees meer

Het monument voor Van Hall (en zeven anderen)

In 1950 werd er in Haarlem een monument onthuld voor ‘bankier van het verzet’ Walraven van Hall en zeven andere op bevel van de bezetter doodgeschoten mannen. Het derde. Al twee keer eerder was er ter plekke een tastbaar eerbetoon aan de slachtoffers. ‘Vergeltungsmassnahme’ Media februari 1945 verschijnt er in de gelijkgeschakelde dagbladen een bekendmaking. … Lees meer

Zaanse sabotage, de rapporten. Deel 6: Represailles

Vanaf eind januari 1945 maakte de Gewestelijke Sabotageafdeling van de Binnenlandse Strijdkrachten in de Zaanstreek rapporten over hun ondergrondse doen en laten. Ze geven een goed beeld van de chaotische laatste oorlogsmaanden in de regio. Op meitotmei.nl zijn alle rapportages te vinden, met […] soms wat duiding. Deel 6: Represailles. 7 Februari 1945.Rapport. Op Maandag … Lees meer

Het oorlogsdossier van Joost Eerdmans’ opa

Joost Eerdmans blies hoog van de toren toen in de Tweede Kamer de CABR-dossiers ter sprake kwamen. De opa van de JA21-voorman was een verzetsstrijder en dus was het schandalig dat diens naam voorkwam in dit oorlogsarchief, tussen honderdduizenden collaborateurs. Maar was dat wel zo schandalig? ‘Joodse kindjes’ Na een paar inleidende woorden waarin Anne … Lees meer

De naoorlogse afrekening (die duizenden onschuldige Duitsers trof)

Joodse Nederlanders die de Holocaust overleefden kregen na de oorlog vaak te maken met een kille overheid, geroofd bezit en belastingnaheffingen. Duits-joodse en politieke vluchtelingen in Nederland moesten ook nog eens bewijzen dat ze geen ‘vijand’ waren. En daar stevig voor betalen. Weinig empathie Dat de weinige Nederlandse joden die de bevrijding mochten beleven daarna … Lees meer

Oorlog in het Nationaal Archief

Zo ongeveer ieder Nederlands archief bewaart verhalen over de Tweede Wereldoorlog. Maar de honderdduizenden dossiers over joodse, ‘goede’ en ‘foute’ Nederlanders die het Nationaal Archief beheert, verdienen wellicht wat extra aandacht. Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging Er was in 2024 veel te doen over het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR). Het grootste en meest geraadpleegde Nederlandse … Lees meer

De Brabantse Spanjestrijder die de doodstraf wilde

Een flink aantal van de naar schatting 650 Nederlandse brigadisten probeerde tijdens de Spaanse Burgeroorlog de gruwelen van het slagveld te ontvluchten. Geen van deze Spanjestrijders kreeg de kogel wegens desertie. Met één uitzondering, Bart Beekmans. De Brabander vond dat zelf meer dan terecht. Gustav Szinda Erg te spreken is Gustav Szinda niet over de … Lees meer

‘Adolf, die ouwe schilderskwast’

Zo nu en dan ontvang ik verzetslectuur. Van illegale blaadjes, gemaakt tussen 1940 en 1945, tot oproepen om in opstand te komen. Van plechtige beschouwingen over de naoorlogse politiek tot gestencilde waarschuwingen. En soms zit er een gedicht tussen. ‘O.Z.O.’ Veel oorlogspoëzie is bloedserieus. De tegen het fascistische bewind gerichte gedichten verwijzen naar het Wilhelmus, … Lees meer