Verhalen over de Tweede Wereldoorlog

Nooit werd er meer iets van hem vernomen (deel 3)

Het Gemeentearchief Zaanstad bezit een lang, mooi geschreven oorlogsverhaal met verwijzingen naar niet nader genoemde joodse onderduikers en hun helpers in en buiten de Zaanstreek. Inmiddels is duidelijk waar deze gebeurtenissen zich afspeelden en wie de geanonimiseerde personen waren. Op meitotmei.nl het in drie delen gesplitste verhaal, met tussen [ ] de werkelijke namen. Hier … Lees meer

De BVD en de affaire-Goudstikker

Tussen de ruim 71.000 BVD-dossiers die het Nationaal Archief eind 2022 vrijgaf, zit er één waarin prins Bernhard en zijn moeder, de van zijn bezittingen beroofde joodse antiquair Jacques Goudstikker, Hermann Göring en de met hem bevriende kunstrover Alois Miedl samenkomen. Alois Miedl (München, 3-3-1903) klom in Duitsland achtereenvolgens op tot directeur van de Schantung-Handelsaktiengesellschaft … Lees meer

En daar stond hij, de ondergedoken jodenman (deel 2)

Het Gemeentearchief Zaanstad bezit een lang, mooi geschreven oorlogsverhaal met verwijzingen naar niet nader genoemde joodse onderduikers en hun helpers in en buiten de Zaanstreek. Inmiddels is duidelijk waar deze gebeurtenissen zich afspeelden en wie de geanonimiseerde personen waren. Op meitotmei.nl het in drie delen gesplitste verhaal, met tussen [ ] de werkelijke namen. De … Lees meer

Een lange straat was het… (deel 1)

Het Gemeentearchief Zaanstad bezit een lang, mooi geschreven oorlogsverhaal met verwijzingen naar niet nader genoemde joodse onderduikers en hun helpers in en buiten de Zaanstreek. Inmiddels is duidelijk waar deze gebeurtenissen zich afspeelden en wie de geanonimiseerde personen waren. Op meitotmei.nl het in drie delen gesplitste verhaal. Deel 1: Een lange straat was het… De … Lees meer

De dood van Gerrit van Heijninge (en dertien anderen)

Op 24 februari 2023 presenteerde Filip Bloem zijn boek over Jan Brasser. Deze leider van het gewapend verzet in Noord-Holland Noord nam onder veel meer het initiatief tot het bevrijden van een groep Zaanse beoogde dwangarbeiders. Het werd een gewaagde actie met een zure afdronk. Onlangs ontving ik een verslag van de bevrijdingsactie die de … Lees meer

Het eerste Zaanse papieren protest

In juni 1940 draaiden in een Wormerveerse woning enkele familieleden het eerste Zaanse protest tegen de Duitse bezetting door een stencilmachine. De volgende vijf jaar zou in hun illegale drukkerij een reeks van ondergrondse bladen het licht zien. Het boek Bezetting en verzet aan de Zaan (1985) opent met het verhaal van een klein groepje … Lees meer

Brief van een onverbeterlijke nazi

Zijn naoorlogse strafdossier bevat een foto, de enige afbeelding die ik van hem ken. De eind-veertiger die hij dan is, bezit een glad gezicht. Zijn strak naar achteren gekamde haar heeft weinig volume. Al met al oogt hij weinig opvallend. Op straat zou je hem straal voorbij lopen. Maar wanneer je het oorlogs-CV van deze … Lees meer

Kinderliedjes in een hopeloze tijd

In 1943 zong een driejarig joods meisje uit Amsterdam wat liedjes voor haar ondergedoken vader en moeder. De peuter, haar ouders en de geluidsopname overleefden de oorlog. Haar grootouders – ook hoorbaar op de plaat – stierven in vernietigingskamp Sobibór. Andries Gobes (1909) en Sara Gobes-Vleeschhouwer (1910) hadden al vroeg door dat de bezetting van … Lees meer