Verhalen over de Tweede Wereldoorlog
Erik Schaap 
Het gewapend verzet pleegde honderden aanslagen op al dan niet vermeende landverraders. Banketbakkerszoon Fred Kater werd hun jongste Nederlandse doelwit. Vier dagen voor hij achttien werd, maakte een pistoolschot een eind aan het leven van deze collaborerende Zaandamse tiener. Plaquette Op de eerste verdieping van het Zaanlandse Lyceum hangt een zwartstenen plaquette met daarop 27 … Lees meer
Op 24 september 1994 overleed Gé Franken op 74-jarige leeftijd in Zaandam, waar hij eerder onder meer burgemeester en Bruynzeel-directeur was. Het scheelde echter weinig of deze oud-verzetsstrijder vond al een halve eeuw eerder een (gewelddadig) einde. Zijn vijanden: enkele mede-illegalen. Hieronder een fragment over die angstige weken uit mijn in 2024 verschenen boek Gé … Lees meer
Moeten kinderen van collaborateurs geweerd worden in bepaalde beroepen, zoals een deel van de Nederlanders wil? En wat heeft mijn voormalige leraar daarmee te maken? ‘Fout’ verleden ‘Eén op de vijf Nederlanders ziet kinderen van ouders met een “fout” oorlogsverleden liever niet in publieke functies als het onderwijs, de politiek of de journalistiek’, aldus NRC … Lees meer
Tijdens de Hongerwinter verwoestte Hitler-steunpilaar Rheinmetall de Artillerie-Inrichtingen. Kort na de laatste eeuwwisseling ontmantelde deze Duitse munitiefabrikant de Zaandamse concurrent voor de tweede keer. Ditmaal was het de doodsteek. Tweede Wereldoorlog Wanneer de Tweede Wereldoorlog uitbreekt, zijn de Artillerie-Inrichtingen in Zaandam eigendom van de Nederlandse staat. Dat verandert uiteraard tijdens de bezetting. Per 15 mei … Lees meer
Rie Kat-van Leeuwen zwaaide de scepter in het hoofdkwartier van het gewapend verzet in de zuidelijke Zaanstreek. Ze betaalde er na de oorlog een hoge tol voor. Gewestelijke Sabotageafdeling Na de vorming van de Binnenlandse Strijdkrachten in september 1944 ging een deel van het gewapend verzet in de Zaanstreek verder onder de naam Gewestelijke Sabotageafdeling. … Lees meer
Hoewel de synagoge in Zaandam dateert uit 1865 zijn mij slechts negen foto’s bekend waarop dit godshuis – soms slechts gedeeltelijk – zichtbaar is tot de dag dat de nazi’s driekwart eeuw later Nederland overnamen. Hieronder een eeuw aan sjoelfoto’s. Van de allereerste uit 1890 tot en met die van de gedeeltelijke afbraak, honderd jaar … Lees meer
Hoewel hun belangen overeenkwamen – de bezetter dwarszitten en heelhuids de bevrijding halen –, ging het soms toch akelig mis tussen onderduikers en hun helpers. Zelfs als het streek- en partijgenoten waren. Liquidaties Tijdens de Tweede Wereldoorlog doken in Nederland naar schatting 350.000 personen onder. Publicist Bart FM Droog stelde in 2021 vast dat 32 … Lees meer
De aanslag op het Arbeidsbureau van Zaandam, in de nacht van 20 op 21 mei 1943, behoort tot de spectaculairste acties van het Zaanse verzet. In het navolgende etmaal werden er opvallend veel foto’s gemaakt van de gevolgen. Bakkerschool Door het Gewestelijk Arbeidsbureau in de as te leggen, maakte het Zaanse verzet het een stuk … Lees meer