Verhalen over de Tweede Wereldoorlog

Eén doodstraf wegens homoseksualiteit. Het slachtoffer: een hoge nazi

In de zomer van 1940 presenteerde Arthur Seyss-Inquart een verordening ’ter bestrijding van de tegennatuurlijke ontucht’. Opvallend: de enige Nederlandse homoseksueel die in de navolgende vijf jaar vanwege zijn gerichtheid ter dood werd veroordeeld, was een hooggeplaatste nazi. Zwaar aangezet In hun boek Het begint met nee zeggen stellen Klaas Müller en Judith Schuyf dat … Lees meer

Een Amsterdamse schouwburg als wachtkamer van de dood

In maart 2024 kreeg Nederland, in navolging van talloze andere landen in en buiten Europa, een Holocaustmuseum. Terzelfdertijd opende de gerenoveerde Hollandsche Schouwburg de deuren, de Amsterdamse verzamelplaats voor te deporteren joden. De Zaandamse Iris Eisendrath werkte vóór de oorlog in de Joodsche Crèche – nu het Holocaustmuseum – en zat in 1943 gevangen in … Lees meer

Het oorlogsdagboek van Dick Daalder (28)

De acht laatste (en zwaarste) oorlogsmaanden hield Dick Daalder een dagboek bij. De in Koog aan de Zaan wonende verzetsman was goed op de hoogte van de soms traumatische dagelijkse gang van zaken. Op Mei tot Mei publiceer ik in wekelijkse etappes zijn hele dagboek, met [ ] her en der wat duiding. Vrijdag 9 … Lees meer

Oud Heinstraat: 35 huizen, 25 joodse onderduikers

De Oud Heinstraat telde slechts 35 huizen, maar in dat kleine stukje Zaandijk was het tussen 1940 en 1945 een komen en gaan van joodse bewoners. En daar bleef het niet bij. Rooswijck Rooswijck – later zonder c – ontstond in de jaren dertig als een buurtje aan de rand van het Guisveld en naast … Lees meer

Margot Frank en Jo Kleiman: de Zaanse links

Enkele dunne lijntjes verbinden de familie van Anne Frank en hun helper Jo Kleiman met de Zaanstreek. Op 8 september 1940 bestond de roeiafdeling van de Zaanlandsche Zeilvereeniging vijf jaar. Om dat lustrum te vieren, organiseerde de jubilaris wedstrijden op de Voorzaan. De belangstelling was groot; maar liefst vijftien verenigingen gaven deelnemers op. Vanwege die … Lees meer